دسته: ادوات موسیقی

کلیفون (Colophony یا Rosin) نوعی رزین طبیعی است که از صمغ درخت کاج به‌دست می‌آید و به شکل جامد شفاف یا نیمه‌شفاف فروخته می‌شود. کلیفون بیشتر در نوازندگی سازهای زهی مانند ویولن، ویولا و ویولنسل کاربرد دارد. مالیدن کلیفون به آرشه باعث ایجاد اصطکاک بین آرشه و سیم‌های ساز می‌شود و این اصطکاک برای تولید صدا ضروری است.

🎻 کاربردهای کلیفون

1. نوازندگی سازهای زهی: مهم‌ترین کاربرد آن برای ایجاد اصطکاک بین موهای آرشه و سیم‌هاست.
2. الکترونیک: به عنوان فلاکس در لحیم‌کاری برای پاک‌کردن اکسیدها.
3. صنعت: در ساخت چسب، لاک، صابون، جوهر چاپ و غیره.

رزین به نوعی نقش واسطه را بین آرشه و سیم ویولن ایفا می‌کند و به نوازنده کمک می‌کند تا صدای دلخواه خود را از ساز خود استخراج کند. کاربرد کلیفون در ویولن عبارت است از:

• ایجاد اصطکاک: اصلی‌ترین کاربرد کلیفون، ایجاد اصطکاک بین آرشه و سیم‌های ویولن است. موهای آرشه به طور طبیعی صاف و لغزنده هستند و نمی‌توانند به خوبی با سیم‌های ویولن درگیر شوند. کلیفون با ایجاد اصطکاک بین موهای آرشه و سیم‌ها، سطح آن‌ها را زبر و چسبنده می‌کند و باعث می‌شود که آرشه به راحتی روی سیم‌ها حرکت کند و صدای واضح و دلنشینی تولید شود.
• کنترل آرشه: کلیفون به نوازنده کمک می‌کند تا کنترل بیشتری روی آرشه داشته باشد و بتواند صداهای مختلف را به راحتی اجرا کند. بدون کلیفون، آرشه روی سیم‌ها لیز می‌خورد و نوازنده نمی‌تواند صدای دلخواه خود را تولید کند.
• تولید صدای با کیفیت: کلیفون مرغوب، صدایی گرم، رسا و شفاف از ویولن تولید می‌کند. استفاده از کلیفون نامناسب می‌تواند باعث ایجاد صدای ناهنجار و ناخوشایند شود.

🎯 راهنمای خرید کلیفون برای سازهای زهی

1. نوع ساز

• کلیفون برای ویولن، ویولا، ویولنسل و کنترباس متفاوت است. نوع سختی و چسبندگی آن بسته به ساز انتخاب می‌شود.
  • ویولن و ویولا: کلیفون سفت‌تر
  • ویولنسل و کنترباس: کلیفون نرم‌تر

2. رنگ کلیفون

• روشن (Light/Amber): سخت‌تر است و برای آب‌وهوای گرم یا برای ویولن مناسب‌تر.
• تیره (Dark): نرم‌تر و برای آب‌وهوای سرد یا سازهای بزرگ مانند ویولنسل و کنترباس مناسب است.

3. برند

برندهای معروف کلیفون:

• Pirastro (آلمانی – با انواع Evah Pirazzi, Goldflex و … )
• Hill (انگلیسی – کلیفون کلاسیک و محبوب)
• Kaplan/D’Addario (آمریکایی – برای نوازندگان حرفه‌ای)
• Jade (فرانسه – ضد گردوغبار و مناسب افراد حساس)

4. با یا بدون جعبه

• کلیفون‌ها اغلب با جعبه یا پارچه ارائه می‌شوند تا راحت‌تر در دست گرفته و روی آرشه مالیده شوند.

💰 مقایسه قیمت کلیفون‌ها (حدود قیمت در بازار ایران – سال ۱۴۰۴)

چرا باید از کلیفون استفاده کنیم؟

استفاده از کلیفون برای سازهای آرشه‌ای ضروری است. بدون کلیفون، آرشه نمی‌تواند به خوبی با سیم‌ها درگیر شود و صدای ویولن ضعیف و ناواضح خواهد بود. کلیفون با ایجاد اصطکاک مناسب بین آرشه و سیم، از لیز خوردن آرشه روی سیم جلوگیری می‌کند. این امر باعث ایجاد صدای بهتر و رساتر از ساز می‌شود و به نوازنده کمک می‌کند تا کنترل بیشتری روی ساز خود داشته باشد.

✅ نکات پایانی:

• کلیفون را در محیط خشک و خنک نگهداری کنید.
• از افتادن و خرد شدن آن جلوگیری کنید.
• بسته به استفاده، هر ۶ ماه تا ۱ سال کلیفون نیاز به تعویض دارد.

در مورد تعویض کلیفون یا رزین ویولن، قاعده خاصی وجود ندارد و بیشتر به میزان استفاده و نحوه نگهداری از آن بستگی دارد. به طور کلی، پس از مدتی استفاده، کلیفون خشک و شکننده شده و خاصیت خود را از دست می‌دهد و باید تعویض شود. به طور کلی، توصیه می‌شود که کلیفون خود را هر 6 تا 12 ماه یکبار تعویض کنید. اگر کلیفون شما ترک خورده یا تغییر رنگ داده است، باید آن را تعویض کنید.